 |
رابطه اطاعت و توكل
هر اطاعتى مستلزم يك نوع توكل است.اطاعت از توكل جدا نيست،حتى اطاعت غير خدا. اطاعتيك انسان از نوعى توكل به آن انسانجدايى ناپذير است.انسانى را فرض كنيد كه در يك دستگاه انسانى كارمىكند،مثل يك كارمند كه در دستگاه دولت كار مىكند.چنين شخصىدستورهايى را كه دريافت مىكند اجرا مىكند.در مقابل اين كه براى ايندستگاه كار مىكند،اين دستگاه متعهد است مخارج ماهانه او را برساند،اگر بيمار شد در بيمارستان از او پذيرايى كند.اطاعت،يك رابطه طرفينىاست.از يك طرف اطاعت كردن،تسليم بودن،جز درباره امر آن مقام يا آندستگاه و جز درباره وظيفه نينديشيدن و از طرف ديگر تعهد به تحتحمايت قرار دادن و او را به خود وانگذاشتن.البته در دستگاههاى بشرىتوكل صحيح نيست.
يكى از اشتباهاتى كه در باب توكل مىشود،خلط ميان«توكل درسرنوشت»و«توكل در وظيفه»است.ما در باب توكل يك وظيفه داريم كههمان اطاعت است.ما بايد كار را به منظور اطاعت و به منظور امر انجامدهيم ولى اوست كه ما را در حفاظتخود قرار مىدهد.بعضى از افراد بهجاى اينكه توكل در سرنوشت كنند،توكل در وظيفه مىكنند،يعنى بهجاى اينكه اطاعت كنند،توكل مىكنند.نه،اطاعت كن،ببين او چه دستورداده است;اگر دستور داده است كه حركتى كنى حركت كن و اگر دستورداده است نروى نرو،تو خود را آماده اجراى دستور او كن و آن وقتاعتماد داشته باش كه او تو را به خود وا نمىگذارد.مثلا به انسان گفتهاند تو وظيفهدارى تحصيل علم كنى و درس بخوانى.اين امر خداست.اگر كسىبگويد من به جاى اينكه درس بخوانم توكل مىكنم،صحيح نيست.اينمرحله،مرحله اطاعت است.اطاعت كن و مرحله نهايى را كه سرنوشتاستبه او واگذار كن،تو به وظيفهات عمل كن.اگر گفتهاند بر تو لازم وواجب است كسب و كار كنى،اگر بگويى به جاى كار كردن توكل مىكنمصحيح نيست. كار كردن وظيفه است،كار كردن اطاعت است،تو اطاعتكن،دستور را اجرا كن اگرچه[سرنوشت كار را]به او واگذار كردهاى. «اللهلا اله الا هو و على الله فليتوكل المؤمنون» معبودى جز او نيست،مطاعى جز اونيست،پس مؤمنين فقط او را اطاعت مىكنند و تنها بايد بر او توكل كنند.
«يا ايها الذين امنوا ان من ازواجكم و اولادكم عدوا لكم فاحذروهم و ان تعفواو تصفحوا و تغفروا فان الله غفور رحيم» .اين آيات به آيات قبل كه در موردتوكل و اطاعت است مربوط است ولى در عين حال سياق ديگرى است.
اى اهل ايمان!بعضى از همسران و بعضى از فرزندان شما دشمنان شماهستند، «فاحذروهم» از آنها بترسيد.منظور قرآن كريم چيست؟
نظرات شما عزیزان:
